Wrocławska architektura odzwierciedla dzieje miasta
leżącego na styku kilku kultur, które wycisnęły piętno
na jego dziejach i odbiły się również w sztuce całego
Śląska. Region ten znajdował się bowiem pod panowaniem
polskich Piastów, później królów czeskich, Habsburgów,
Prus, III Rzeszy, tu krzyżowały się zarówno szlaki handlowe,
jak i ścierały wpływy polityczne, gospodarcze, artystyczne
i umysłowe, jednym słowem - był ziemią pogranicza.
Początki wrocławskiej osady przypadają na X wiek.
Ziemie te podlegały wówczas książętom czeskim, od 990
roku należały już jednak do państwa polskiego. Pierwszy
świadczący o tym dokument pisany pochodzi z roku 1000
i wiąże się z ustanowieniem we Wrocławiu polskiego biskupstwa.
W początkach XI wieku Wrocław składał się już z kilku
osad skupionych wokół wyspy, nazwanej potem Ostrowem
Tumskim. Otoczona wałem obronnym osada na Ostrowie dzieliła
się na gród kasztelański, podgrodzie i civitas biskupie,
odgrodzone od siebie podobnym wałem drewniano-ziemnym.
W XII stuleciu działalność budowlana uległa we Wrocławiu
przyspieszeniu: obok kilku jeszcze drewnianych powstało
wiele świątyń kamiennych, wzniesiono też, jak się przypuszcza,
okazałe siedziby dworskie. Na północ od grodu wyrosły
mury klasztoru Benedyktynów z romańskimi kościołami
św. Wincentego i parafialnym św. Michała Archanioła.
Dzieje Wrocławia-miasta rozpoczęły się w XIII wieku,
gdy wydano pierwszy przywilej lokacyjny (dokładna data
nie jest znana). Kolejna lokacja Wrocławia, już na prawie
magdeburskim, nastąpiła 20 lat po najeździe mongolskim,
w 1261 roku. Okresem przełomowym dla urbanistycznego
rozwoju miasta były dwa pierwsze dziesięciolecia XIII
wieku, kiedy z inicjatywy księcia Henryka Brodatego
urządzono Nowy Targ (Novum Forum). Kolejny i zarazem
najważniejszy etap stanowiło wytyczenie Rynku. W końcu
XIII stulecia Wrocław był już w pełni ufortyfikowany
i zaliczał się do największych miast na terenie Polski,
niczym nie ustępując najlepszym ośrodkom europejskim.
Ciąg
dalszy wraz z zestawem ilustracji na stronach Muzeum
Architektury
w dziale AKTUALNE WYSTAWY > ARCHITEKTURA WROCŁAWIA
> > >
